କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ଭବିଷ୍ୟତ

ଗତ ୧୨ ତାରିଖ ବିଳମ୍ବିତ ରାତିରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଟୁଇଟର ହ୍ୟାଣ୍ଡେଲରୁ ହୋଇଥିବା ଏକ ଟ୍ୱିଟ୍ ରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା ଯେ "ଭାରତ ବିଟକଏନ୍ କୁ ଆଇନଗତ ଟେଣ୍ଡର ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଛି ଏବଂ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ବଣ୍ଟନ କରୁଛି। ଏଥିପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ୫୦୦ ବିଟକଏନ୍ କିଣିଛନ୍ତି। " ଏବଂ ଏହି ଟ୍ୱିଟ୍ ଏକ ଲିଙ୍କ୍ ସହିତ ଥିଲା। ଯାହାକୁ ପରେ ଡିଲିଟ ବା  ବିଲୋପ କରାଯିବା ସହ ଏହା ଭ୍ରମାତ୍ମକ ତଥା ଫେକ୍ ବୋଲି ପରୋକ୍ଷରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏବେ ସଂସଦରେ ଶୀତକାଳୀନ ଅଧିବେଶନରେ ଏହି କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିକୁ ନେଇ ବିଲ୍ ଆସିବା ଉପରେ ଆଲୋଚନା ହେଉଥିବା ବେଳେ ଏ ଟ୍ୱିଟ୍ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଉପରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଖୋରାକ ଯୋଗାଇଛି। 

କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ହେଉଛି ଏପରି ଏକ  ମୁଦ୍ରା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯାହା ଡିଜିଟାଲ୍ କିମ୍ବା ଭର୍ଚୁଆଲ୍ କଏନ ବା ମୁଦ୍ରା ଦ୍ବାରା କାରବାରକୁ ସୁରକ୍ଷିତ, ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି ବ୍ୟବହାର କରେ।  କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡିକ ଦ୍ଵାରା ଜାରି କରାଯାଇଥିବା ପାରମ୍ପରିକ ମୁଦ୍ରା ପରି ଏହି ମୁଦ୍ରାର କୌଣସି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମୁଦ୍ରା ପ୍ରାଧିକରଣ ନାହିଁ, ଏହା କୌଣସି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ମାଧ୍ଯମରେ ନୁହେଁ ବରଂ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ।  ବିଟକଏନ୍ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ କ୍ରିପ୍ଟୋ ମୁଦ୍ରା ଯାହାକି ୨୦୦୯ ରେ ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ନଜରକୁ ଆସିଥିଲା। ଏହା ପରେ ବଜାରରେ ଅନ୍ୟ କ୍ରିପ୍ଟୋ ମୁଦ୍ରା ଯେପରିକି ଏଥେରମ୍, ରିପଲ୍, ଲେଟେକୋଏନ୍ ଆଦି ଆସିଥିଲା। ୨୦୦୯ରେ ବିଟକଏନ୍ ସୃଷ୍ଟି ସହିତ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ପରି ଏକ ଧାରଣା ବାସ୍ତବତାର ରୂପ ନେଇଥିଲା। ଏହା ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୧୩ରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିବେଶକ ଏବଂ ଗଣମାଧ୍ୟମର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲା ଯେତେବେଳେ ଏହାର ମୁଲ୍ୟ ରେକର୍ଡ ୨୬୬ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହାର କିଛି ସମୟ ପରେ ୫୦% ହ୍ରାସ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ଭବିଷ୍ୟତ ଏବଂ ବିଶେଷ ଭାବରେ ବିଟକଏନ୍ ବିଷୟରେ ଏକ ତୀବ୍ର ବିତର୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। 

କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ମଧ୍ୟରୁ ଯଦି ବିଟକଏନର ଉଦାହରଣ ନିଆଯାଏ ତେବେ ଏହି ବିଟକଏନ୍ ସାଧାରଣତଃ ବ୍ଲକ୍ ଚେନ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ବ୍ୟବହାର କରି ନିର୍ମିତ।  ସେଠାରେ ଏକ ସୀମିତ ସଂଖ୍ୟକ ମୁଦ୍ରା ଅଛି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଟକଏନ୍ ର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କୋଡ୍ ଅଛି।  ମୁଦ୍ରାର ପ୍ରତ୍ୟେକ କାରବାର ଏକ ବ୍ଲକ ଭାବରେ ଗଚ୍ଛିତ ହୁଏ, ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମୁଦ୍ରା ପାଇଁ ସମସ୍ତ କାରବାର ଏକ ଶୃଙ୍ଖଳା ବା ଚେନ୍ ଦ୍ଵାରା ସଂଯୁକ୍ତ, ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ଏହାକୁ ବ୍ଲକ୍ ଚେନ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି କୁହାଯାଏ। ଏହି ସମସ୍ତ ବିବରଣୀ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ଡାଟାବେସରେ ଉପଲବ୍ଧ, ଯାହାକୁ ଯେ କେହି ବି ଯାଞ୍ଚ କରି ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୁଦ୍ରା ପାଇଁ ଏହାର ବିନିମୟର କାରବାର ଜାଣିପାରିବେ କିନ୍ତୁ କାରବାର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବିଷୟରେ କିଛି ତଥ୍ଯ ପାଇପାରିବେ ନାହିଁ। 

କ୍ରିପ୍ଟୋ ମୁଦ୍ରାକୁ ଏକ ଆଇନଗତ ଟେଣ୍ଡର ଭାବରେ ବିଚାର କରିବା ଦିଗରେ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶର ସରକାରଙ୍କର ଭିନ୍ନ ମନୋଭାବ ଥିବାରୁ ଏହାର ପ୍ରଣାଳୀ ବିଷୟରେ ଲୋକମାନେ ଅଜ୍ଞ।  କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ମୂଲ୍ୟ ଅତ୍ୟଧିକ ଅସ୍ଥିର, କାରଣ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ଏହାର ଚାହିଦା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।  କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ନିଜେ କୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ। ଏହାର ମୂଲ୍ୟ କେବଳ ଯଦି ଏହାର ଚାହିଦା ଥାଏ ତେବେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ରହିବ।  ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି ୧୦୦୦ ସଦସ୍ୟ ବିଟକଏନ୍ କିଣିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ଏବଂ ସେହି ସମୟରେ ଯଦି ୧୦୦୦ ସଦସ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଏକ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିରେ ବିନିଯୋଗ କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କର ବିଟକଏନ୍ ବିକ୍ରି କରନ୍ତି ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଏଥେରିୟମ୍ ରେ ନିବେଶ କରନ୍ତି,  ତେବେ ବିଟକଏନ୍ ର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ। 

ଗତ କିଛି ମାସ ମଧ୍ୟରେ, ବଜାରରେ ଅନେକ ନୂତନ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି।  ବିଟକଏନ୍ ର ଉତ୍ସ କୋଡ୍, ପ୍ରଥମ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ସର୍ବସାଧାରଣରେ ଉପଲବ୍ଧ। ତେଣୁ, ଯେ କେହି ଏହାର ପ୍ରତିକୃତି ତିଆରି କରିପାରିବେ ଏବଂ ଏହାକୁ ଏକ ନୂତନ ନାମ ଦେଇ ବଜାରରେ ମୁକ୍ତ କରିପାରିବେ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଅଦରକାରୀ ଏବଂ ଏହାର କୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ। ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଦେଖିବା ପରେ ଅନେକ ଲୋକ ଏହି ମୁଦ୍ରାରେ ବିନିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି , କିନ୍ତୁ କିଛି ସମୟ ପରେ, ନିର୍ମାତାମାନେ ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ମୁଦ୍ରା ବିକ୍ରି କରି ଏହାର ମୂଲ୍ୟକୁ ବହୁତ ହ୍ରାସ କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ପ୍ରକାରର ଘଟଣା ବର୍ତ୍ତମାନ ଏକ ସାଧାରଣ ଘଟଣା, ଏଗୁଡ଼ିକୁ 'ଶିଟକଏନ୍' କୁହାଯାଏ। 

ବର୍ତ୍ତମାନ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ସକ୍ରିୟ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨.୯ ନିୟୁତରୁ ୫.୮ ନିୟୁତ ମଧ୍ୟରେ ହେବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଆର୍ଥିକ କାରବାର ପାଇଁ ବିଟକଏନ୍ ଗ୍ରହଣରେ ଏଲ୍ ସାଲଭାଡୋର୍ ପ୍ରଥମ ରାଷ୍ଟ୍ର। ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ବର୍ତ୍ତମାନ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିରେ ବିନିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି।  ଅକ୍ଟୋବର 2021 ସୁଦ୍ଧା, ଭାରତରେ ସର୍ବାଧିକ ସଂଖ୍ୟକ କ୍ରିପ୍ଟୋ ମାଲିକ ଅଛନ୍ତି। ତେବେ ଭାରତରେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିକୁ ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା ବା ଆଲୋଚନା କୌଣସି ନୂଆ ଘଟଣା ନୁହେଁ। ପୂର୍ବତନ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଅରୁଣ ଜେଟଲୀ ୨୦୧୮ ର ବଜେଟ୍ ଭାଷଣରେ କହିଥିଲେ ଯେ ସରକାର କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିକୁ ଆଇନଗତ ଟେଣ୍ଡର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରନ୍ତି ନାହିଁ। ୨୦୧୮ରେ ଆରବିଆଇ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ବିକ୍ରୟ ଏବଂ କ୍ରୟ ସହିତ ଜଡିତ ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସଂସ୍ଥା ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଥିଲା । ଯେହେତୁ ଏହା କୌଣସି ଆର୍ଥିକ ସଂସ୍ଥାନ ଅଧୀନରେ ପରିଚାଳିତ ହେଉନି ତେଣୁ ଏହି ନିଷେଧାଦେଶର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଘରୋଇ ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ମୁଦ୍ରାରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା। ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ (ଆରବିଆଇ) ଅନୁସାରେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିରେ ନିବେଶ ବୃଦ୍ଧି ମାଇକ୍ରୋଇକୋନୋମିକ୍ ସ୍ଥିରତା ପାଇଁ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ମୂଲ୍ୟର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେତୁ, ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ନକାରାତ୍ମକ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହେବ। ଜୁଲାଇ ୨୦୧୯ରେ ପୁଣି ଆନ୍ତଃ-ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି ସମସ୍ତ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସମାପ୍ତ କରିବାକୁ ସୁପାରିଶ କରେ ଏବଂ ଏକ ନୂତନ ନିୟମ ପ୍ରଣୟନ କରି ଏହାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ଜରିମାନା ଏବଂ ଦଣ୍ଡ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ସୁପାରିଶ କରିଥିଲେ। ମାର୍ଚ୍ଚ ୪, ୨୦୨୦ରେ, ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଭାରତରେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି କାରବାର ଉପରେ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିବା ନିଷେଧାଦେଶକୁ ରଦ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲେ । ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦ୍ବାରା ବିଟକଏନ୍ ପରି ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ମୁଦ୍ରା ଉପରେ ଲାଗୁ ହୋଇଥିବା ୨୦୧୮ ର ଆରବିଆଇ ନିଷେଧାଦେଶକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରାଯାଇଥିଲା। ପୂର୍ବରୁ ରାଜ୍ୟସଭା ସଦସ୍ୟ କେ.ସି ରାମମୂର୍ତ୍ତି ପଚାରିଥିଲେ ଯେ ବିଟକଏନ୍ ପରି କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଦେଶର ନିୟମିତ ମୁଦ୍ରାଉପରେ କିପରି ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ ସେ ବିଷୟରେ କୌଣସି ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରାଯାଇଛି କି? କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ସପକ୍ଷରେ ଥିବା କିମ୍ବା ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଉଥିବା ଦେଶ, ବିରୋଧ କରୁଥିବା ଦେଶ ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ମାର୍ଗ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ବିବରଣୀ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ସେ ପଚାରିଥିଲେ । ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ଦେଶରେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ବ୍ୟବହାର ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ଆଇନ ଆଣିବାର କୌଣସି ଯୋଜନା ଅଛି କି?

ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଲିଖିତ ଉତ୍ତରରେ ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଅନୁରାଗ ଠାକୁର କହିଛନ୍ତି, ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୮ ଏବଂ "ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ଷ୍ଟାବଲ୍ କଏନ୍" ବ୍ୟବସ୍ଥାର ନିୟମାବଳୀ, ତଦାରଖ ଏବଂ ତଦାରଖ ଉପରେ ଏଫଏସବିର ରିପୋର୍ଟ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଏବଂ ସ୍ଥିରମୁଦ୍ରାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିରତା ଜନିତ ବିପଦକୁ ବାହାର କରିଥାଏ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, "କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ବଜାର ଉପରେ ଏଫଏସବିର ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ କ୍ରିପ୍ଟୋ-ସମ୍ପତ୍ତିରେ ସାର୍ବଭୌମ ମୁଦ୍ରାଗୁଡ଼ିକର ମୁଖ୍ୟ ଗୁଣର ଅଭାବ ଅଛି ଏବଂ ଦେୟର ଏକ ସାଧାରଣ ମାଧ୍ୟମ, ମୂଲ୍ୟର ଏକ ସ୍ଥିର ଷ୍ଟୋର୍ କିମ୍ବା ଆକାଉଣ୍ଟର ଏକ ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତ ୟୁନିଟ୍ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ନାହିଁ।

କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଠାକୁର କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କୁ ଚାରୋଟି ବ୍ୟାପକ ବର୍ଗ ଅଧୀନରେ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଇପାରିବ:

ଜାପାନ ପରି ଆକୋମୋଡେଟିଭ୍ କିମ୍ବା ଉଦାରବାଦୀ;

ଆମେରିକା ପରି ଅତ୍ୟଧିକ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ,

ବର୍ତ୍ତମାନ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ନୁହେଁ, ଯେପରି କି ଭାରତ; ଏବଂ

ନିଷେଧ, ଯେପରିକି ଚୀନ୍ ପରି କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ସହିତ ଜଡିତ କାରବାରକୁ ସୁଗମ କରିବାଠାରୁ ସେମାନଙ୍କ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଆର୍ଥିକ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ବାରଣ କରିବା। 

କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ନିଷେଧାଦେଶ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ସମ୍ପର୍କରେ ଠାକୁର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ଆନ୍ତଃ-ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ସୁପାରିଶ ଉପରେ ସରକାର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବେ ଏବଂ ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପରେ ସଂସଦରେ ବିଧାନସଭା ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯିବ। ସାଧାରଣତଃ ଭାରତରେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ପ୍ରତି ବଢୁଥିବା ଲୋକପ୍ରିୟତା ତଥା ଆର୍ଥିକ ସ୍ତରରେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିଗୁଡିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ସଂସଦର ଶୀତକାଳୀନ ଅଧିବେଶନରେ “କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଏବଂ ଅଫିସିଆଲ୍ ଡିଜିଟାଲ୍ ମୁଦ୍ରା ବିଲ୍” ର ୨୦୨୧ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। 

ସାଧାରଣତଃ ଏହି କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି କାରବାରକୁ ଯଦି ସ୍ଵୀକୃତି ଦିଆଯାଏ ତେବେ ଏହା ଦ୍ଵାରା କାରବାର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିର ପରିଚୟ ଗୋପନ ରଖାଯାଇପାରିବ। ଏହା ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନସ୍ ର ବିପରୀତଅର୍ଥାତ୍ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କେବଳ କ୍ରିପ୍ଟୋର ଠିକଣା ଜାଣିପାରିବେ ଯେଉଁଥିରେ ଦେୟ ପ୍ରେରଣ ଏବଂ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏହି ଠିକଣାଗୁଡ଼ିକ କାହା ସହିତ ଅଛି ତାହା ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଏହା ଦ୍ବାରା ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନ୍ ଫି ବା ବିନିମୟ ଶୁଳ୍କ ହ୍ରାସ ପାଇବ। ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡିକ ଆମକୁ ଆମେ ପଠାଉଥିବା କିମ୍ବା ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଅର୍ଥର ଏକ ଅଂଶ ଚାର୍ଜ କରନ୍ତି | କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ସହିତ ବ୍ୟାଙ୍କ ପରି ମଧ୍ୟସ୍ଥିମାନଙ୍କୁ ହଟାଇ ଦିଆଯିବ, ତେଣୁ ଆର୍ଥିକ କାରବାରରେ ଆମ ପାଇଁ କୌଣସି କ୍ଷତି ହେବ ନାହିଁ | ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, କ୍ରେଡିଟ୍ କାର୍ଡ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମୋଡ୍ ପରି ଅନ୍ୟ ଡିଜିଟାଲ୍ ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନ୍ ତୁଳନାରେ କ୍ରିପ୍ଟୋ ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନ୍ ପାଇଁ ଶୁଳ୍କ ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ ଅଟେ। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ ମୂଦ୍ରା ବିନିମୟରେ ଥିବା ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ହଟିଯିବ। ବିଶ୍ୱ ଭ୍ରମଣ କରିବା ସମୟରେ, ସ୍ଥାନୀୟ ମୁଦ୍ରା ସହିତ ଆମର ମୁଦ୍ରା ବିନିମୟ କରିବାରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ରହିବ ନାହିଁ। ଦୁର୍ବଳ ଅର୍ଥନୀତି ଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଏକ ଭଲ ବିକଳ୍ପ ହୋଇପାରେ | କାରଣ ଦୁର୍ବଳ ଅର୍ଥନୀତି ମୁଦ୍ରା ମୂଲ୍ୟର ହ୍ରାସ ରେ ଫଳାଫଳ ହୁଏ | ତା'ପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଣିଜ୍ୟ, ସେବା ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ଦେବାକୁ ପଡିବ | କିନ୍ତୁ ଯଦି ସେମାନେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିକୁ ଏକ ବିକଳ୍ପ ମୁଦ୍ରା ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନେ ଏହି ପରିସ୍ଥିତିକୁ କିଛି ପରିମାଣରେ ଏଡାଇ ପାରିବେ। 

ମୁଦ୍ରାର ଦୁଇ ପାର୍ଶ୍ଵ ପରି କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିରେ ଲାଭ ତଥା ଫାଇଦା ଯେପରି ରହିଛି ବିପଦ ମଧ୍ୟ ଭରି ରହିଛି। ସର୍ବସାଧାରଣ ଲେଜରରେ, ଯେଉଁଥିରେ ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନସ୍ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଥାଏ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସୂଚନା ଗୋପନ କାରଣରୁ କାରବାର କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବିବରଣୀ ଆମେ ଜାଣିପାରିବୁ ନାହିଁ । ଏହି କାରଣରୁ, ଡ୍ରଗ୍ କାରବାର ଇତ୍ୟାଦି ପରି ବେଆଇନ ସକ୍ରିୟତା ପାଇଁ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ଅପବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି। କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ କୌଣସି ନିୟାମକ ସଂସ୍ଥା ନାହିଁ, ଯାହା କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ଏକ ସୁବିଧା କାରଣ ଏହା ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକୃତ କାରବାରକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଏକ ଅସୁବିଧା।  ଯଦି ଆପଣ ଆପଣଙ୍କର ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ମୁଦ୍ରା ହରାଇଛନ୍ତି, ତେବେ କେହି ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ସେଗୁଡିକ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ କିମ୍ବା କୌଣସି କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଦାୟୀ ରହିବେ ନାହିଁ। କ୍ରିପ୍ଟୋ ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନସ୍ ପ୍ରକୃତିରେ ଅପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଅଟେ । ଏକ ଭୁଲ୍ ଠିକଣାକୁ ପଠାଯାଇଥିବା ପାଣ୍ଠିକୁ ପଛକୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ଏବଂ ସମସ୍ତ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ଟଙ୍କା ହରାଇବାକୁ ପଡିଥାଏ। ଯଦି ଷ୍ଟୋରେଜ୍ ଡିଭାଇସ୍ ଯେଉଁଥିରେ କ୍ରିପ୍ଟୋ ମୁଦ୍ରା ଗୁଡିକ ଷ୍ଟୋର୍ ହୋଇଛି ତାହା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ କିମ୍ୱା ହଜିଯାଏ, ତେବେ ହଜିଯାଇଥିବା ବିଟକଏନ୍ କୌଣସି ଉପାୟରେ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିର ମୂଲ୍ୟ ଅତ୍ୟଧିକ ଅସ୍ଥିର ହୋଇଥିବାରୁ ଏଥିରେ ବିନିଯୋଗ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତରେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବାବେଳେ ସେମାନେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁରେ ଅଛନ୍ତି । କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିଗୁଡିକ ଅଧିକ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେବା ପାଇଁ, ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟାପକ ଗ୍ରହଣୀୟତା ହାସଲ କରିବାକୁ ପଡିବ | ତଥାପି, ପାରମ୍ପାରିକ ମୁଦ୍ରା ତୁଳନାରେ ସେମାନଙ୍କର ଆପେକ୍ଷିକ ଜଟିଳତା ବୈଷୟିକ ଭାବରେ ପାରଙ୍ଗମ ବ୍ୟତୀତ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କୁ ଅଟକାଇବ। 

କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅଛି ଏବଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହେଉଛି | ତେଣୁ, ଯଦି କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିଗୁଡିକ ଏପରି ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୁଏ ଯେ ତ୍ରୁଟି ଗୁଡିକସମାଧାନ ହୁଏ, ତେବେ ସେମାନେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଆର୍ଥିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହିତ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରିପାରନ୍ତି। ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକୃତ ଷ୍ଟୋରେଜ୍ ଏବଂ ନିରାପତ୍ତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହାକହିବା ସମ୍ଭବ ଯେ ବ୍ଲକ୍-ଚେନ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଭବିଷ୍ୟତ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୂତନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉନ୍ନତି ଏବଂ ବିକାଶ କରିବାରେ ସମର୍ଥ। ସମସ୍ତ ବିପଦ ସତ୍ତ୍ୱେ, କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସିରେ ଏନକ୍ରିପ୍ଟେଡ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଆର୍ଥିକ ବଜାର ପାଇଁ ଏକ ସମ୍ପତ୍ତି ବୋଲି ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇପାରେ | ଅଧିକାଂଶ ଦେଶ ଏହାକୁ ନିଷେଧ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ଉପରେ ଏକ ନିୟମାବଳୀ ଆଣିଛନ୍ତି । ଭାରତ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷେଧ ନକରି ଏହାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି। ଯଦି ଭାରତ ପରି ଦେଶରେ କ୍ରିପ୍ଟୋକରେନ୍ସି ବିଷୟରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସଚେତନ କରି ଏକ ନିୟମ ଅଣାଯାଏ ଯାହା ଦ୍ୱାରା କ୍ରିପ୍ଟୋ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଠକେଇ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇପାରିବ  ତେବେ ଏହା ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ଭଲ ପ୍ରମାଣିତ ହେବ।